In mijn vorige blog had ik het steeds over mystici. Eigenlijk is dat niet juist, je kunt beter spreken over mensen met mystieke ervaringen . Mystici zijn niet alleen mysticus, maar ook gewoon mens, vaak levend middenin de samenleving. Ik wil dit illustreren aan de hand van enkele ‘mystici’.
Dag Hammerskjōld (1905-1961), betoont zich een mysticus als hij in zijn mystiek dagboek Merkstenen schrijft:
Rustend in het centrum van ons wezen, ontmoeten we een wereld waarin alles op dezelfde wijze in zichzelf rust. Daarbij wordt de boom een mysterie, de wolk een openbaring, de mens een kosmos – welks rijkdom we maar af en toe zien, in een flits. Voor de eenvoudige is het leven eenvoudig, maar het opent voor hem een boek waarin we nooit verder komen dan de eerste lettergreep.
Hij was natuurlijk vooral secretaris-generaal van de VN in de periode 1953-1961. Daarbij onderscheidde hij zich bijvoorbeeld door een daadkrachtig optreden tijdens de Suez-crisis in het najaar van 1956.
Aaldert Wapstra (1922 – 2006) kreeg tijdens een van zijn meditaties een heel merkwaardig en overweldigend gevoel van almacht. Het was een contact met het goddelijke:
Ik wist ineens wat God was. God is overal om ons heen.
Het overvalt me soms. Ik voel dan: God is daar, en daar, God is in mij. Ik voel me dan niet de zoon van God maar ik ben God!’
Deze mystieke ervaring heeft Ton de Kok opgeschreven in zijn boek Wat is God? Wetenschappers en kunstenaars op zoek. (Uitgeverij Thoth, 2017).
Wapstra was niet direct een mysticus, hij was in de eerste plaats kernfysicus, mede-grondlegger van de grote deeltjesversneller van CERN. Tijdens dit werk werd hij religieus geraakt door God Natuur, het godsbeeld van Spinoza.
De mystieke ervaringen van Carine Philipse vertonen sterke verwantschap met die van christelijke mystici als Teresa van Avila en Johannes van het Kruis, zei Peter Nissen tijdens een lezing in april 2014 1). In haar boek Jij zingt in mij Jouw naam verwoordt ze een van die ervaringen als volgt:
Jij hebt mij geroepen,
weggeroepen uit mijzelf,
om Jou te zijn,
alleen maar Jou
te zijn.
Dat schreef ze op 1 januari 2003, toen ze een kerkdienst ging voorbereiden. Ze was gedurende haar gehele werkzame leven ziekenhuispredikant.
Dat zijn slechts drie voorbeelden van mensen met mystieke ervaringen. Reacties op mijn boek Er is meer in ons hebben me duidelijk gemaakt dat meer mensen mystiek ervaringen hebben gekregen dan ik dacht. Dat gebeurde tijdens het lopen van een marathon, het liggen in een ziekenhuisbed voor een operatie ‘op een gegeven moment gaf ik me over aan wat ging komen, er kwam een gevoel van vrede over me, alles wat goed’. Ik hoorde van overweldigende natuurervaringen. Steeds is er dan iets wat je overstijgt, het is een heel fijne ervaring, heel anders dan het gewone, alledaagse leven.
Zo’n ervaring kan iedereen overkomen. Dat is niet zo gek want we zijn allemaal ingebed in een onbevattelijke omvatting, zoals Henk de Waal schrijft in zijn boek Mystiek voor goddelozen. En volgens de veertiende-eeuwse mysticus Meister Eckhart omringt God ons als een koormantel een monnik.
- ) Gehouden op 8 april 2014 in de Remonstrantse kerk te Den Haag.
willem.davidse@hetnet.nl
Geef een reactie